121/2004

Reglugerð um varnarefnaleifar í matvælum. - Brottfallin

Reglugerð þessi gildir um varnarefnaleifar í matvælum.

Merking orða í reglugerð þessari er sem hér segir:
Aðgerðarmörk: sýna mesta leyfilegt frávik frá hámarksgildi vegna óvissu í sýnatöku og niðurstöðum rannsókna.

Aðskotaefni: eru efni sem berast í matvæli eða myndast í þeim og breyta eiginleikum, samsetningu, gæðum eða hollustu þeirra.

Áhættumat: er mat á hættu og byggist það á því hve mikið magn varnarefnaleifa mælist í matvælum og hugsanlegri neyslu á þeim, eiturefnafræðilegum eiginleikum viðkomandi varnarefna svo og niðurbrotshraða og niðurbrotsefnum þeirra.

Egg: eru einnig eggjavörur svo sem eggjarauður.

Fiskur og fiskafurðir: eru fiskhold og innyfli af og úr þeim fisktegundum, sem almennt eru nýttar til manneldis og vörur unnar úr þeim, ásamt krabbadýrum (Crustacea), samlokum (Bivalvia), smokkfiskum (Cephalopoda) og sniglum (Gastropoda) án skelja.

Hámarksgildi: er mesta magn varnarefnaleifa sem leyfilegt er í hverri þyngdar- eða lagareiningu matvæla eins og þau koma fyrir tilbúin til neyslu. Fyrir varnarefnaleifar í ávöxtum og grænmeti skal miða við þann hluta matvælanna sem tilgreindur er í viðauka 6. Fyrir þurrkaðar afurðir og þykkni af öðrum matvælum skal miða við hámarksgildi afurðarinnar í upprunalegu formi. Fyrir aðrar unnar vörur skal taka tillit til þynningar eða annarra breytinga sem geta orðið við vinnslu. Ef ekki eru gefin upp hámörk fyrir samsett matvæli skal fara eftir hámarksgildum fyrir viðkomandi hráefni í viðaukum 2, 4 og 5 en taka mið af hlutföllum hráefna og breytinga sem geta orðið við vinnslu.

Kjöt og kjötvörur: eru úrbeinað kjöt af þeim dýrum sem almennt eru nýtt til manneldis og vörur unnar úr því.

Korn og kornvara: eru þroskuð fræ af hveiti, rúgi, byggi, höfrum, maís, hýðishrísgrjónum, hirsi, bókhveiti, dúrru, rúghveiti og öðrum korntegundum.

Varnarefni: eru efni sem notuð eru m.a. gegn illgresi, sveppum og meindýrum við framleiðslu eða geymslu matvæla.

Varnarefnaleifar: eru leifar af varnarefnum og umbrots-, niðurbrots- eða myndefnum þeirra.

Óheimilt er að framleiða eða dreifa matvælum sem innihalda varnarefnaleifar umfram hámarksgildi sem fram koma í viðaukum 2, 4 og 5. Umhverfisstofnun getur þó heimilað dreifingu vörutegunda sem innihalda varnarefnaleifar allt að aðgerðarmörkum, sbr. viðauka 1.

Innlendur framleiðandi eða innflytjandi er ábyrgur fyrir því að vörutegundir sem hér eru á markaði séu í samræmi við ákvæði þessarar reglugerðar.

Þegar hámarksgildi tiltekinna varnarefnaleifa eru ekki tilgreind fyrir ákveðna vörutegund í viðaukum 2, 4 og 5 en rannsóknir sýna að efnin finnast í vörutegundinni, er hámarksgildi jafnt hæsta magni sem leyft er fyrir viðkomandi efni. Umhverfisstofnun er þó heimilt að leyfa tímabundna sölu matvæla, sem innihalda þau efni sem um ræðir, þegar ekki er talin hætta á heilsutjóni vegna neyslu þeirra.

Þegar gildi í viðauka 2 er sett fyrir tiltekinn flokk matvæla gildir það fyrir allan flokkinn, nema þar sem sérstök gildi eru sett fyrir tilteknar afurðir.

Aðferðir við sýnatöku og aðra meðhöndlun sýna fyrir mælingar á varnarefnaleifum í matvælum skulu vera í samræmi við reglugerð um sýnatökur og meðhöndlun sýna fyrir mælingar á aðskotaefnum í matvælum, nr. 736/2003.

Umhverfisstofnun gerir árlega sýnatökuáætlun sem eftirlitsaðilar skulu fara eftir við sýnatökur á matvælum til mælinga á leifum varnarefna í matvælum.

Heilbrigðisnefndir sveitarfélaga undir yfirumsjón Umhverfisstofnunar, fara með eftirlit með því að ákvæðum þessarar reglugerðar sé framfylgt nema annað sé ákveðið í lögum eða reglugerð.

Ef matvæli innihalda varnarefnaleifar umfram leyfileg hámarksgildi reglugerðarinnar skal eftirlitsaðili, að fengnum tilmælum Umhverfisstofnunar um aðgerðir byggðar á áhættumati, grípa til aðgerða á grundvelli XI. kafla laga um matvæli, nr. 93/1995.

Hafi eftirlitsaðili ástæðu til að ætla að tiltekin matvæli innihaldi varnarefnaleifar umfram leyfileg hámarksgildi skv. 3. og 4. gr., eða sem geti valdið tjóni á heilsu, er honum heimilt að fengnum tilmælum Umhverfisstofnunar um aðgerðir byggðar á áhættumati, að stöðva afgreiðslu og aðra dreifingu vörunnar. Slíkar ástæður geta t.d. verið niðurstöður fyrri athugana á matvælum frá sama framleiðslustað, sama ræktunarsvæði eða sama vinnsluaðila, eða vegna tilkynninga erlendis frá. Ef innflytjandi, framleiðandi eða dreifingaraðili óskar eftir því að fá að dreifa slíkri vöru, skal Umhverfisstofnun meta hvaða rannsóknir eru nauðsynlegar til þess að ganga úr skugga um heilnæmi hennar. Rannsóknir skulu vera á kostnað þess aðila sem óskar dreifingar vörunnar.

Um valdsvið og þvingunarúrræði fer að öðru leyti samkvæmt 30. gr. laga um matvæli, nr. 93/1995, með síðari breytingum sbr. og lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998.

Um viðurlög fer samkvæmt 31. gr. laga um matvæli, nr. 93/1995 sbr. og lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998.

Reglugerð þessi er sett með stoð í lögum um matvæli, nr. 93/1995 sbr. lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, nr. 7/1998, með síðari breytingum. Einnig var höfð hliðsjón af ákvæðum samningsins um Evrópskt efnahagssvæði, sem vísað er til í 4. tölul., XII. kafla, II. viðauka (tilskipun 76/895/EBE, tilskipun 86/362/EBE, tilskipun 86/363/EBE, tilskipun 90/642/EBE, tilskipun 93/57/EBE, tilskipun 93/58/EBE, tilskipun 94/29/EB, tilskipun 94/30/EB, tilskipun 95/38/EB, tilskipun 95/39/EB, tilskipun 95/61/EB, tilskipun 96/32/EB, tilskipun 96/33/EB, tilskipun 97/41/EB, tilskipun 97/71/EB, tilskipun 98/82/EB, tilskipun 1999/65/EB, tilskipun 99/71/EB, tilskipun 2000/24/EB, tilskipun 2000/42/EB, tilskipun 2000/48/EB, tilskipun nr. 2000/57/ESB, tilskipun nr. 2000/58, tilskipun nr. 2000/81/ESB, tilskipun nr. 2000/82/EB, tilskipun nr. 2001/35, tilskipun nr. 2001/39/EB, tilskipun 2001/48/ESB, tilskipun 2001/57/EB, tilskipun 2002/5/EB, tilskipun 2002/23/EB, tilskipun 2002/42/EB, tilskipun 2002/66/EB, tilskipun 2002/71/EB, tilskipun 2002/76/EB, tilskipun 2002/79/EB, tilskipun 2002/97/EB, tilskipun 2002/100/EB, tilskipun 2003/60/EB og tilskipun 2003/62/EB).

Reglugerðin öðlast gildi við birtingu. Frá sama tíma falla úr gildi 6. og 9. gr. og 2. og 7. viðauki í reglugerð um aðskotaefni í matvælum, nr. 284/2002. Einnig falla úr gildi reglugerðir nr. 286/2003, 384/2003 og 555/2003 um breytingar á reglugerð um aðskotaefni í matvælum, nr. 284/2002.

Aðgerðarmörk svara til hámarksgildis að viðbættri óvissu í a.m.k. tveimur mælingum. Óvissa í mælingu skal þó aldrei vera hærri en sem nemur:

Þar sem M er leyfilegt hámarksgildi í mg/kg. Aðgerðarmörk hámarksgildisins M verða því:

Dæmi um notkun jöfnu fyrir aðgerðarmörk:

	Hámarksgildi, mg/kg		Reiknuð aðgerðarmörk, mg/kg
	0,01	..............................................................................	0,015
	0,05	..............................................................................	0,071
	0,10	..............................................................................	0,140
	1	..............................................................................	1,27
	10	..............................................................................	12,0
	100	..............................................................................	114
	200	..............................................................................	226
	1000	..............................................................................	1108
	50.000	..............................................................................	53.453

Tollskrárnúmer	Lýsing
0201	Kjöt af dýrum af nautgripakyni, nýtt eða kælt
0202	Kjöt af dýrum af nautgripakyni, fryst
0203	Svínakjöt, nýtt, kælt eða fryst
0204	Kinda- eða geitakjöt, nýtt, kælt eða fryst
0205	Kjöt af hrossum, ösnum, múlösnum eða múldýrum, nýtt, kælt eða fryst
0206	Ætir hlutar af dýrum af nautgripakyni, svínum, kindum, geitum, hestum, ösnum, múlösnum eða múldýrum, nýtt, kælt eða fryst
0207	Kjöt og ætir hlutar af alifuglum í nr. 0105 (hænsni af tegundinni Gallus domesticus, endur, gæsir, kalkúnar og perluhænsni), nýtt, kælt eða fryst
0208 0208.10 úr 0208.90	Annað kjöt og ætir hlutar af dýrum, nýtt, kælt eða fryst Af kanínum eða hérum Af eldisdúfum og veiðibráð
0209	Svínafita, án magurs kjöts, og alifuglafita, ekki brædd eða úrdregin á annan hátt, ný, kæld, fryst, söltuð, í saltlegi, þurrkuð eða reykt.
0210	Kjöt og ætir hlutar af dýrum, saltað, í saltlegi, þurrkað eða reykt; ætt mjöl, einnig fínmalað, úr kjöti eða hlutum af dýrum
0401	Mjólk og rjómi, þó ekki kjarnað eða með viðbættum sykri eða öðru sætiefni
0402	Mjólk og rjómi, kjarnað eða með viðbættum sykri eða öðru sætiefni
0403	Áfir, hleypt mjólk og rjómi, jógúrt, kefír og önnur gerjuð eða sýrð mjólk og rjómi, einnig kjarnað eða með viðbættum sykri eða öðru sætiefni, eða bragðbætt eða með ávöxtum, hnetum eða kakaói
0404	Mysa, einnig kjörnuð eða með viðbættum sykri eða öðru sætiefni; vörur úr náttúrlegum efnisþáttum mjólkur, einnig með viðbættum sykri eða öðru sætiefni, ót.a.
0405	Smjör og önnur fita og olía fengið úr mjólk; mjólkurviðbit
0406	Ostur og ystingur
úr 0407	Fuglsegg, í skurn, ný, varin skemmdum eða soðin, nema egg til útungunar og egg og eggjarauða ætluð til annarra nota en til næringar
úr 0408	Fuglsegg, skurnlaus, og eggjarauða, nýtt, þurrkað, soðið í gufu eða vatni, mótað, fryst eða varið skemmdum með öðrum hætti, einnig með viðbættum sykri eða öðru sætiefni, nema egg og eggjarauða ætluð til annarra nota en til næringar.
1601	Pylsur og þess háttar vörur úr kjöti, hlutum af dýrum eða blóði; matvæli gerð aðallega úr þessum vörum.
1602	Annað kjöt, hlutar af dýrum eða blóð, unnið eða varið skemmdum.
úr 1902.20	Pasta, einnig soðin eða fyllt (með kjöti eða öðrum efnum) eða unnin á annan hátt, svo sem spaghettí, makkarónur, núðlur, lasagne, gnocchi, ravíólí, kannellóní; couscous, einnig unnið - Fyllt pasta, einnig soðin eða unnin á annan hátt

HÓPUR		ÍSLENSKT HEITI	ENSKT HEITI	HLUTI MATVÆLA SEM HÁMARKSGILDI Á VIÐ
1. Ávextir; ferskir, þurrkaðir, ósoðnir, varðir með frystingu, en ekki með viðbættum sykri.
(i)		SÍTRUSÁVEXTIR	CITRUS
		Appelsínur	Oranges, sweet	Allur ávöxturinn.
		Mandarínur	Mandarins
		Sítrónur	Lemons
		Greipaldin	Grapefruit
		Pómelóaldin	Pomelo
		Súraldin	Limes
		Appelsínur, beiskar	Oranges, bitter
(ii)		TRJÁHNETUR	TREE NUTS
		Möndlur	Almonds	Ávöxturinn eftir
		Brasilíuhnetur	Brazil nuts	að skel hefur verið
		Kasúhnetur	Cashew nuts	fjarlægð.
		Kastaníuhnetur	Chestnuts
		Kókoshnetur	Coconuts
		Heslihnetur	Hazelnuts
		Makademíahnetur	Macadamia nuts
		Pekanhnetur	Pecans
		Furuhnetur	Pine nuts
		Pistasíuhnetur (hjartaaldin)	Pistachios
		Valhnetur	Walnuts
(iii)		KJARNAÁVEXTIR	POME FRUITS
		Epli	Apples	Allur ávöxturinn eftir
		Perur	Pears	að stilkur hefur
		Kveði	Quinces	verið fjarlægður.
(iv)		STEINALDIN	STONE FRUITS
		Apríkósur	Apricots	Allur ávöxturinn eftir
		Kirsuber	Cherries	að stilkur hefur
		Ferskjur	Peaches	verið fjarlægður.
		Nektarínur	Nectarines
		Plómur	Plums
(v)		BER OG AÐRIR SMÁIR ÁVEXTIR	BERRIES AND OTHER SMALL FRUITS
	a)	Vínber	Table and vine grapes	Allur ávöxturinn eftir
				að stilkur og hettur hafa
	b)	Jarðarber (önnur en villt)	Strawberries(other than wild)	verið fjarlægð.
				Rifsber með stilk.
	c)	Reyr ávextir	Cane fruits
		(aðrir en villtir)	(other than wild)
		Brómber	Blackberries
		Blá hindber	Dewberries
		Loganber	Loganberries
		Hindber	Raspberries
	d)	Aðrir smáávextir og ber	Other small fruits and
		(annað en villt)	berries (other than wild)
		Bláber	Billberries
		Trönuber	Cranberries
		Rifsber - rauð og hvít	Currants, red, white
		Sólber	Currants, black
		Garðaber	Gooseberries
	e)	Villt ber og	Wild berries and
		villtir ávextir	wild fruits
(vi)		ÝMSIR ÁVEXTIR	MISCELLANEOUS FRUITS
		Lárperur	Avocado	Allur ávöxturinn
		Bananar	Banana	eftir að stilkur (ef einhver er)
		Döðlur	Dates	hefur verið fjarlægður og
		Fíkjur	Figs	jarðvegur (ef einhver er)
				með hreinsun í
		Kíví (loðber)	Kiwi fruit	í rennandi vatni.
		Dvergappelsína	Kumquats	Fjarlægja skal
		Litkaber	Litchis	kórónuna á ananas.
		Mangó	Mango
		Ólífur	Olives
		Ástaraldin	Passion fruit
		Ananas	Pineapple
		Granatepli	Pomegranate
2. Grænmeti, ferskt eða ósoðið, frosið eða þurrt.
(i)		RÓTAR- OG HNÝÐIS-	ROOT AND TUBER
		GRÆNMETI	VEGETABLES
		Rauðrófur	Beetroot	Allt grænmetið eftir
		Gulrætur	Carrots	að toppkál og jarðvegur
		Hnúðselja	Celeriac	hefur verið hreinsaður
		Piparrót	Horseradish	af (ef með þarf) með
		Ætifífill	Jerusalem artichokes	rennandi vatni eða léttri
		Nípa	Parsnip	burstun á þurru grænmeti.
		Steinseljurót	Parsley root
		Hreðkur (radísur)	Radishes
		Hafursrót	Salsify
		Sætuhnúðar	Sweet potatoes
		Gulrófur	Swedes (swedish turnips)
		Næpur	Turnips
		Kínakartöflur	Yam
(ii)		LAUKAR	BULB VEGETABLES
		Hvítlaukur	Garlic	Ef hvítlaukar, laukar og
		Laukur	Onions	skalotlaukar eru þurrir, skal
		Skalotlaukur (askalonlaukur)	Shallots	taka af auðleysanlegt hýði
		Perlulaukur	Spring onions	og jarðveg. Hvítlaukur, laukur
				og skalotlaukur, annað en
				þurrt og perlulaukur, allur
				eftir að rætur og jarðvegur
				hefur verið fjarlægður.
(iii)		GRÆNMETISALDIN	FRUITING VEGETABLES
	a)	Kartöfluætt
		Tómatar	Tomatoes	Allt grænmetið eftir að
		Paprikur	Peppers,	stilkur hefur verið fjarlægður.
		Eggaldin	Aubergines
	b)	Graskersætt - neysluhæft hýði
		Gúrkur	Cucumbers
		Þrúgugúrkur	Gherkins
		Grasker	Courgettes - zucuni
	c)	Graskersætt - óneysluhæft hýði
		Melónur	Melons
		Grasker	Squashes - pumkins
		Vatnsmelónur	Watermelons
	d)	Maís, korn	Sweet corn (kernels)	Ytri blöð fjarlægð.
		Maískólfar	Sweet corn (corn-on-the-cob)
(iv)		KÁL	BRASSICA VEGETABLES
	a)	Blómstrandi kál
		Spergilkál	Broccoli	Aðeins sjálft höfuðið.
		Blómkál	Cauliflower
	b)	Höfuðkál
		Rósakál	Brussels sprouts	Skemmd blöð (ef einhver)
		Höfuðkál	Head cabbage	fjarlægð.
	c)	Blaðkál
		Kínakál	Chinese cabbage
		Grænkál	Kale
	d)	Hnúðkál	Kohlrabi	Öll afurðin eftir að
				stönglar, blöð og mold
				hefur verið fjarlægt.
(v)		BLAÐGRÆNMETI OG	LEAF VEGETABLES AND
		FERSKAR KRYDDJURTIR	FRESH HERBS
	a)	Karsi (garðperla)	Cress, garden	Allt grænmetið, eftir að
		Vorsalat	Lambs lettuce (corn salad)	skemmd ytri blöð, rætur og
		Íssalat	Iceberg lettuce	jarðvegur hefur verið fjarlægt.
		Vetrarsalat	Endive
	b)	Spínat	Spinach
		Blaðbeðja (strandblaðka)	Beet leaves (chard)
	c)	Vatnakarsi	Water cress
	d)	Jólasalat	Witloof chicory (sprouts)
	e)	Kryddjurtir
		Kerfill	Chervil
		Graslaukur	Chives
		Blaðselja	Celery leaves
		Steinselja	Parsley
(vi)		ERTUR OG BELG-	LEGUME VEGETABLES
		ÁVEXTIR (FERSKIR)	(FRESH)
		Baunir (með fræbelg)	Beans (greenpods)	Allur ávöxturinn án
		Baunir (án fræbelgs)	Beans, shelled	fræbelgs eða með fræbelg
		Ertur (með fræbelg)	Peas (pods and succulent)	ef hann er ætlaður til
		Ertur (án fræbelgs)	Peas, shelled	neyslu.
(vii)		STILKGRÆNMETI	STEM VEGETABLES
		Spergill	Aspargus	Allt grænmetið, eftir
		Fingrakornblóm	Cardoons	að skemmd blöð, jarð-
		Stilkselja	Celery	vegur og rætur hafa
		Fennika (sígóð)	Fennel, bulb	verið fjarlægð.
		Ætiþistill	Globe artichokes
		Blaðlaukur	Leek
		Rabarbari	Rhubarb
(viii)		SVEPPIR	FUNGI
		Ætisveppir	Cultivated mushrooms	Allur sveppurinn.
		Villtir ætisveppir	Wild mushrooms
3.		BELGJURTIR	PULSES
		(ÞURRKAÐAR)
		Baunir	Beans
		Linsubaunir	Lentils
		Ertur	Peas
4.		OLÍUFRÆ	OIL SEEDS
		Hörfræ	Linseed	Allt fræið eða kjarninn
		Jarðhnetur	Peanuts	eftir að skelin eða hýðið
		Valmúafræ (birki)	Poppy seed	hefur verið fjarlægt ef
		Repjufræ	Rape seed	unnt er. Mælist annars með
		Sesamfræ	Sesame seed	skel.
		Sólblómafræ	Sunflower seed
		Sojabaunir	Soya bean
		Baðmullarfræ	Cotton seed
		Sinnepsfræ	Mustard
5.		KARTÖFLUR (JARÐEPLI)	POTATOES	Jarðvegur skolaður af með
				vatni eða léttri burstun
				af þurri vöru.
6.		TE	TEA	Þurrkuð lauf og stilkar,
				einnig gerjað, öll afurðin.
7.		HUMALL	HOPS	Þ.m.t. humaltöflur og
				óblandað duft. Öll afurðin.
8.		KRYDD	SPICES	Öll afurðin.
		Kúmenfræ	Cumin seeds
		Einiber	Juniper berries
		Múskat	Nutmeg
		Pipar, svartur og hvítur	Pepper, black and white
		Vanillufræ	Vanilla pods